Amin turşusu və şəkərin birləşmə yoluna görə, şəkər peptidini dörd kateqoriyaya bölmək olar: O qlikozilləşmə, C a N qlikozilləşmə, şeh saxarifikasiyası və GPI (qlikofosfatidliinositol) əlaqəsi.
1. N-qlikozilləşmə qlikopeptidləri peptid zəncirindəki bəzi Asn-nin yan zəncirinin amid qrupunda N atomu ilə əlaqəli qlikan zəncirinin (Glc-Nac) reduksiya edən ucunda N-asetamid qlükozadan və Asn-dən ibarətdir. qlikan zəncirini birləşdirə bilən qalıqların yaratdığı motivdə AsN-X-Ser /Thr (X! =P) yerləşməlidir.Şəkər N-asetilqlükozamindir.
N-qlikozilləşmə ilə dəyişdirilmiş struktur qlikopeptid
2. O-qlikosilləşmənin strukturu N-qlikozilləşmədən daha sadədir.Bu qlikopeptid ümumiyyətlə qlikandan daha qısadır, lakin N-qlikozilləşmədən daha çox növə malikdir.Ser və Thr ümumiyyətlə peptid zəncirində qlikosilləşə bilər.Bundan əlavə, tirozin, hidroksil və hidroksiprolin qlikosilasiyası ilə bəzədilmiş qlikopeptidlər var.Bağlantı mövqeyi qalığın yan zəncirindəki hidroksil oksigen atomudur.Əlaqədar şəkərlər qalaktoza və ya N-asetilqalaktozamin (Gal&GalNAc) və ya qlükoza/qlükozamin (Glc/GlcNAc), mannoz/mannozamin (Man/ManNAc) və s.
O-qlikozilləşmə quruluşu dəyişdirir
3. Qlikopeptid O-GlcNAC qlikosilasiyası ((N-asetilsistein (NAC)) (glcnAcN-asetilqlükozamin/asetilqlükozamin)
Tək N-asetilqlükozamin (GlcNAc) qlikosilasiyası O-GlcNAc zülallarını zülalın serin və ya treonin qalığının hidroksil oksigen atomu ilə əlaqələndirir.O-GlcNA qlikosilasiyası qlikan uzantısı olmayan O-GlcNAc monosaxarid ornamentidir;Peptid fosforlaşması kimi, qlikopeptidlərin O-GlcNAc qlikosilasiyası da dinamik bir protein bəzək prosesidir.Anormal O-GlcNAc dekorasiyası diabet, ürək-damar xəstəlikləri, şişlər, Alzheimer xəstəliyi və s. kimi müxtəlif xəstəliklərə səbəb ola bilər.
Qlikopeptidlərin qlikozilləşmə nöqtələri
Polipeptid və şəkər zəncirlərinin əsas strukturları kovalent bağlarla zülal zəncirləri ilə əlaqələndirilir və şəkər zəncirlərini birləşdirən yerlər qlikozilləşmə sahələri adlanır.Qlikopeptid şəkər zəncirlərinin biosintezini izləmək üçün şablon olmadığından, müxtəlif şəkər zəncirləri eyni qlikozilləşmə sahəsinə yapışaraq mikroskopik qeyri-homogenliyə gətirib çıxaracaq.
Qlikopeptidlərin qlikozilləşməsi
1. Terapevtik zülalların terapiya-effektivliyinə qlikopeptidin qlikozilləşməsinin təsiri
Terapiya-terapevtik zülallar vəziyyətində, qlikozilləşmə də in vivo olaraq protein preparatlarının yarı ömrünə və hədəflənməsinə təsir göstərir.
2. Həll olunan qlikopeptidin qlikozilləşməsi və zülallar
Tədqiqatlar zülalların səthindəki şəkər zəncirlərinin zülalların molekulyar həllini yaxşılaşdıra biləcəyini göstərdi
3. Qlikopeptidin qlikozilləşməsi və zülalların immunogenliyi
Bir tərəfdən, zülalların səthindəki şəkər zəncirləri xüsusi immun reaksiyalara səbəb ola bilər.Digər tərəfdən, şəkər zəncirləri zülal səthində müəyyən səthləri əhatə edə və onun immunogenliyini azalda bilər
4. Protein sabitliyini artıran qlikopeptid qlikozilasiyası
Qlikozilləşmə zülalların müxtəlif denaturasiya şərtlərinə (məsələn, denaturantlar, istilik və s.) davamlılığını artıra və zülalların yığılmasının qarşısını ala bilər.Eyni zamanda, zülalların səthindəki şəkər zəncirləri zülal molekullarının bəzi proteolitik parçalanma nöqtələrini də əhatə edə bilir və bununla da zülalların proteinazalara qarşı müqavimətini artırır.
5. Zülal molekullarının bioloji aktivliyinə təsir edən qlikopeptidin qlikozilləşməsi
Protein qlikozilləşməsinin dəyişdirilməsi, həmçinin zülal molekullarının yeni bioloji fəaliyyətlər meydana gətirməsinə imkan verə bilər
Göndərmə vaxtı: 03 avqust 2023-cü il